एलिमोनी

This post is also available in: English

एलिमोनी कानून व्यवसायी 

“डिभोर्स नेपाल” पक्षको कमार्इ सम्पत्ति अनुसार एलिमोनीको रकम निधार्रण गर्न सहयोग गर्ने संस्था हो । यस संस्थामा तीसबर्ष भन्दा बढी समयदेखि एलीमोनिको बारेमा कामगर्दै आउनु भएका कानून व्यवसायीहरू कार्यरत हुनुहुन्छ । यस संस्था मार्फत हामी तपार्इंहरूलार्इ कसरी एलीमोनीको हिसाब गरिन्छ भन्ने कुरा बताउँछौं । हामीले पारिवरिक कानूनमा गहिरो अध्ययन पनि गरेका छौं । हाम्रा कानून व्यवसायीहरू सदैव पक्षलार्इ सफलता दिलाउनु आफ्नो महत्वपूर्ण कर्तव्य सम्झनुहुन्छ ।

एलिमोनी  भनेको के हो ?

               “एलिमोनी” भन्ने शब्द ल्याटिन भाषाको “एलिमोनिया” बाट आएको हो । यसको शाब्दिक अर्थ छोडपत्र भएपछि पतिले पत्नीलार्इ दिनुपर्ने रकम, मानाचामल, गोजीभरार्इ भन्ने हुन्छ । नेपालमा मुलुकी देवानी संहिता २०७४ को दफा १०० मा सम्बन्ध विच्छेद गर्दा रकम लिन सक्ने व्यवस्था गरेर एलिमोनीको अवधारणालार्इ आत्मसात गरेको पार्इन्छ ।    

एलिमोनी  कसरी  भाग लगाइन्छ  ?

नेपालमा पत्नीले सम्बन्ध विच्छेदको लागि निवेदन दिए पछि अदालतले पति , सासु ससुराको नाममा रहेको घर जग्गाबाट पतिको भागबाट पत्नीले अंश पाउछिन् । मुलुकी देवानी संहिता २०७४ को दफा १०० मा पत्नीले अंश नलिर्इ पतिसँग एकमुष्ठ रकम वा वार्षिक वा मासिक रकम वा खर्च भरार्इ लिन  पाउने व्यवस्था गरेको छ । नेपालमा देहायबमोजिमका तरिका मार्फत एलिमोनीको मागदावी गर्न सकिन्छ ।

१.एकमुष्ठ रकम दाबी गर्ने –  यदी पत्नीले अंशको माग नगरी एकमुष्ठ रकम माग गरेमा सम्बन्धित जिल्ला अदालतले एकमुष्ठ रकम एलिमोनी वापत दिनु पर्दछ । एकमुष्ठ रकमको हिसाब गर्दा पतिको सम्पत्ति र आयस्ताको आधारमा हिसाब गर्नुपर्दछ ।

२. अन्तरिम एलिमोनी –  सम्बन्ध विच्छेद  गर्न धेरै समय लाग्न सक्छ । यदी पतिपत्नीको सम्बन्ध विच्छेद  गर्ने सहमती भएन भने एक वर्ष भन्दा बढी समय लाग्दछ । यसरी लामो समयसम्म मुद्दा मामिलामा समय लाग्ने हुँदा उक्त समयमा अथवा अन्तिम सम्बन्ध विच्छेद हुनु अघि मासिक रूपमा सम्पत्ति माग गर्न सकिन्छ । मुलुकी देवानी संहिता २०७४ को दफा ९९ को उपदफा ५ बमोजिम मासिक रूपमा रकम दावी गरी रकम लिन सकिन्छ । पत्नीले सम्बन्ध विच्छेद नभइन्जेल मासिक रूपमा एलिमोनी रकम माग गर्न सक्दछिन् ।

३. मासिक एलिमोनी रकम  

          मुलुकी देवानी संहिता २०७४ को दफा १०० ले सम्बन्ध विच्छेद पश्चात पत्नीलाइ मासिक वा बार्षिक रूपमा  एलिमोनी दिन सकिने कानूनी प्रावधान राखेको छ ।  पत्नीले अर्को विवाह नगरिन्जेल सम्म लोग्नेले मासिक रूपमा वा वार्षिक रूपमा एलिमोनी रकम  दिनुपर्दछ । जिल्ला अदालतले मासिक वा वार्षिक रकम निर्धारण गर्दा पतिको जग्गा जमिन लगायत सर्म्पूण सम्पत्तिको हिसाब गरी निर्धारित एलिमोनी  रकम निकाल्ने गर्दछ ।

नेपालमा न्यायाधीशले के आधारमा एलिमोनी मुल्यांकन गर्दछन् ?

नेपालमा पूर्वपत्नीको एलिमोनी रकम को निर्धारण लागि कुनैपनि विशेष सूत्र वा तरिका तोकिएको छैन। न्यायाधीशले चल अचल सम्पति आदिको आधारमा एलिमोनी रकम निर्धारण गर्ने गर्दछन् । यदी तपार्इं ले सम्बन्धविच्छेदको लागि सोचिसक्नुभएको छ र तपार्इंलार्इ कुनै अन्योल छ भने हामीलार्इ कल गर्न सक्नुहुन्छ। हामी तपार्इंको एलिमोनी रकम  निर्धारण निष्पक्ष र दुरूस्त बनाउन सहयोग गर्दछौं।